جابه جایی ۴۰ درصدی سگ‌ها در مناطق شهری ایمنی را کاهش می‌دهد
وحید عامری
مهر ۶, ۱۴۰۴
105
۱۵:۰۶ – ۰۶ مهر ۱۴۰۴
باشگاه خبرنگاران جوان؛ آزاده محبی – سعید حسینی معاون بهداشتی و پیشگیری وزارت سازمان دامپزشکی کشور در همایش روز جهانی هاری با تاکید بر ضرورت اقدام عملی و هم‌افزایی نهادی مبنی بر تشکیل ستاد ملی ریشه‌کنی هاری گفت: همکاری انستیتو پاستور و یادآوری تلاش‌های تاریخی، واکسیناسیون گسترده در جمعیت سگ‌ها را تنها راه موثر برای کنترل بیماری دانست و امروز پس از ۱۵۰ سال تجربه جهانی، به این نتیجه رسیده‌ایم که راه اصلی، واکسیناسیون است.
به گفته وی، اگر فقط سگ‌های صاحب‌دار یا پناهگاهی را واکسینه کنیم، به هدف نمی‌رسیم. اولویت باید با سگ‌های پرسه‌زن باشد که بیشترین ریسک انتقال بیماری را دارند.
وی با اشاره به شاخص سرایت پایه در سگ‌ها که بین یک تا دو برآورد شده است، تأکید کرد: برای دستیابی به آستانه ایمنی گله‌ای، واکسیناسیون حداقل ۷۰ درصدی ضروری است.
حسینی ادامه داد: جابجایی ۳۰ تا ۴۰ درصدی جمعیت سگ‌ها در مناطق شهری، ایمنی را کاهش می‌دهد و کنترل بیماری را دشوارتر می‌کند.
معاون سازمان دامپزشکی افزود: براساس بررسی‌های علمی، نسبت جمعیت سگ‌های پرسه‌زن به انسان در ایران ۱.۲ قلاده در هر ۱۰۰ نفر است. این رقم در کشورهایی مانند مکزیک به ۳۳ قلاده می‌رسد، اما آن‌ها با وجود این تراکم بالا موفق به ریشه‌کنی بیماری شده‌اند.
حسینی از انتشار اطلاعات نادرست در فضای مجازی انتقاد کرد و گفت: انتشار اطلاعاتی مبنی بر آنکه ایران سومین کشور با بیشترین مرگ‌ومیر ناشی از هاری است، نمونه‌ای از غلط‌رسانی است که باید با دانش و اطلاع‌رسانی درست اصلاح شود.
وی نقش وزارت بهداشت، سازمان دامپزشکی، شهرداری‌ها، محیط زیست و دانشگاه‌ها را در پر کردن خلأ دانش و پاسخ به دغدغه‌های مردم حیاتی دانست و افزود: اگر نتوانیم نگرانی‌های مردم را علمی و فنی پاسخ دهیم، اطلاعات غلط به باور عمومی تبدیل می‌شود.
معاون بهداشتی و پیشگیری سازمان دامپزشکی با اشاره به تجربه موفق کشور مکزیک در ریشه‌کنی هاری بیان کرد: اگر بخواهیم تا سال ۲۰۳۰ به هدف جهانی ریشه‌کنی برسیم، باید همه نهادها پای کار بیایند و بودجه‌ای مستقل از فصل سلامت برای این مأموریت در نظر گرفته شود.
حسینی خواستار اختصاص اعتبار مشخص از بودجه سلامت کشور به سازمان دامپزشکی شد ، تصریح کرد: سازمان دامپزشکی کشور نقش مستقیم در بهداشت عمومی دارد، اما از بودجه سلامت سهمی ندارد. انتظار داریم این نقیصه در برنامه‌ریزی‌های آینده اصلاح شود.
هشدار درباره روند افزایشی هاری در ایران
در ادامه این برنامه محمد زینالی رئیس گروه بیماری‌های زئونوز وزارت بهداشت، با اشاره به روند نگران‌کننده افزایش موارد هاری در کشور، خواستار تقویت مدیریت یکپارچه، ثبت دقیق موارد حیوان‌گزیدگی، و ارتقای آگاهی عمومی شد.
به گفته وی، این همایش نماد تعامل سازنده میان نهادهای دولتی و خصوصی است؛ نمونه‌ای از هماهنگی عملیاتی که برای مقابله با بیماری‌های زئونوز حیاتی است.
زینالی با اشاره به یک مورد کودک سه‌ساله از میرجاوه که با علائم هاری به بیمارستان امام علی زاهدان ارجاع شده بود، گفت: با وجود هشدارهای پزشکی، پدر کودک با تصور اشتباه مبنی بر بهتر بودن درمان در مشهد، با ضرب و شتم پرسنل بیمارستان، فرزندش را منتقل کرد. متأسفانه کودک با وضعیت وخیم به ICU بیمارستانی در مشهد منتقل شد.
وی افزود: این اتفاق نشان‌دهنده ضعف در آگاهی عمومی و ضرورت آموزش هدفمند برای خانواده‌هاست. همکاران ما در زاهدان بارها هشدار داده بودند و اکنون کارگاه‌های آموزشی متعددی در حال برگزاری است.
وی با اشاره به افزایش آمارهای حیوان‌گزیدگی و مرگ ناشی از هاری بیان کرد: در سال ۱۴۰۳، بیش از ۴۲۱ هزار مورد حیوان‌گزیدگی در کشور ثبت شده که ۳۰ تا ۳۵ درصد آن‌ها مربوط به گروه سنی زیر ۱۵ سال بوده است. همچنین ۲۴ مورد مرگ ناشی از هاری گزارش شده که ۷۰ درصد آن‌ها مربوط به افرادی بوده که به‌موقع مراجعه نکرده و واکسن دریافت نکرده‌اند.
به گفته وی، ۶۷ درصد موارد گزیدگی توسط سگ‌ها، ۳۰ درصد توسط گربه‌ها، و ۳ درصد توسط سایر حیوانات اهلی و وحشی بوده است. از میان سگ‌ها، ۶۱ درصد موارد منجر به هاری توسط سگ‌های ولگرد بوده‌اند.
زینالی با اشاره به تغییر روش واکسیناسیون از عضلانی به داخل جلدی این تحول را عامل کاهش مصرف واکسن تا یک‌دهم دانست و گفت: هزینه سالانه واکسیناسیون بین ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار دوز، حدود یک و نیم همت برای وزارت بهداشت هزینه دارد. تأمین سرم انسانی نیز با چالش‌هایی مواجه است که امیدواریم با همکاری سازمان انتقال خون، مجدد امکان‌پذیر شود.
وی با بیان اینکه در سال گذشته، حدود ۳۷۳ هزار نفر واکسینه شدند، گفت: ۸۱ درصد دو نوبتی، ۸.۷ درصد چهار نوبتی، و ۱۰ درصد عضلانی بودند. همچنین ۱۲۶۶ نفر واکسن دریافت نکردند و ۴۰ درصد از کل موارد نیازمند دریافت سرم ضد هاری بودند.
