کاهش ۳۰ درصدی تولید محصولات اساسی با قطع چاه‌های کشاورزی
وحید عامری
شهریور ۲۴, ۱۴۰۴
001
۰۹:۱۵ – ۲۴ شهريور ۱۴۰۴
باشگاه خبرنگاران جوان؛ آزاده محبی – در سنوات اخیر وزارت نیرو به جای حل مشکل آب کشور، قطعی آب و برق بخش کشاورزی را در اولویت قرار داده است، درحالیکه با توجه به اهمیت تولیدات کشاورزی و قدرت غذا این موضوع می تواند امنیت غذایی کشور را مورد تهدید قرار دهد.
با توجه به شرایط کم بارشی، مسئولان وزارت نیرو به یکباره تخصیص آب بخش کشاورزی از ۶۳ میلیارد متر مکعب به حدود ۲۴ میلیارد متر مکعب کاهش دادند که این امر منجر به کاهش تولید محصولات زراعی و باغی شد که اثر آن در تولید گندم، کلزا و بازار میوه کاملا مشهود است.
علی رغم آنکه امنیت غذایی اولویت برنامه هفتم است و تا پایان برنامه خودکفایی ۵ محصول اساسی باید مورد توجه قرار بگیرد، اما این امر مهم در تضاد با سیاست خودکفایی است به طوریکه بسیاری از کارشناسان برآورد کردند که با توجه به قطعی برق ۱۰ ساعته برق بخش کشاورزی، تولید محصولات ۳۰ تا ۳۵ درصد کاهش یافته است که با استمرار این روند دستیابی به خودکفایی امکان پذیر نیست.
بنابر پیش بینی سازمان هواشناسی مبنی بر بارش های کمتر از نرمال در فصل پاییز نگرانی هایی برای کشت محصولات پاییزه در سال زراعی جدید وجود دارد که امیدواریم وزارت نیرو تمهیداتی اتخاذ کند تا برق چاه های کشاورزی همزمان با آغاز فصل کشت دچار قطعی نشود.
در همین ارتباط غلامرضا نوری قزلجه وزیر جهاد کشاورزی گفته بود: در بحث برق چاه‌های کشاورزی که مورد گلایه خیل عظیمی از کشاورزان است، خود کشاورز حاضر است برق خانه‌اش قطع شود اما برق چاهش قطع نشود. این یک همکاری بین بخشی را می‌خواهد که برای آن با وزارت نیرو صحبت‌های مقدماتی را انجام داده‌ایم تا کشاورزان ما دیگر در سال زراعی جدید با این مشکل مواجه نشوند؛ آن سهمی که برای کشاورز در نظر گرفته شده از آن چاه نسبت به لیتر در ثانیه و ساعتی که در اختیار او است و بهره‌بردار آن است بتواند آن را خودش مدیریت کند.
وزیر جهاد کشاورزی گفت: محصول در ساعات مختلف بایستی است آبیاری شود یا آن ساعت نباید آبیاری شود؛ مدیریت این:موارد باید دست کشاورز و صاحبان آن چاه باشد نه این که ما صرفاً به خاطر مدیریت مصرف، برق آن‌ها را قطع کنیم. برخی از این کشاورزان، شرکا دارند و از تقسیم ساعتی که بین خودشان دارند، دچار مشکل می‌شوند؛ ضمن اینکه بر تولید هم کاملاً اثر دارد و بخشی از تولید را دچار مشکل می‌کند؛ همه این موارد، مدیریتی است خودمان که بایستی به صورت بین بخشی، حل شوند.
کشت پاییزه محصولات کشاورزی با تاخیر آغاز می شود
امیر هدایتی سرپرست دفتر امور آب کشاورزی وزارت جهاد گفت: با توجه به آنکه فصل برداشت محصولات به پایان نرسیده است، خسارت های کمی، کیفی و پایدار در سال آتی در حال تهیه برآوردها هستیم و تا پایان شهریور و اوایل مهرماه به جمع بندی خواهیم رسید.
به گفته وی، بنابر آمار سال گذشته ناترازی برق ۱۸۰ همت خسارت به بخش کشاورزی وارد کرد که امسال ناترازی همزمان آب و برق و تورم اعلامی بیش از ۳۰۰ همت خسارت به بخش کشاورزی، محصولات و تجهیزات خواهیم داشت.
هدایتی ادامه داد: بنابر اعلام هواشناسی مبنی بر پیش بینی فصل پاییز به نظر می رسد که در سال آبی پیش رو، وضعیت بارش کمتر از نرمال خواهیم داشت که در صورت تحقق، تجمیع خشکسالی های پیاپی بخش کشاورزی و دیگر بخش ها دچار آسیب می کند.
این مقام مسئول با بیان اینکه در مدیریت کلان آب کشور بخش کشاورزی بعد از شرب و بهداشت اولویت دوم یا سوم محسوب می شود، افزود: با توحه به اولویت مدیریت کلان آب کشور، بخش کشاورزی اولویت نخست نیست که این امر می تواند آسیب به بخش وارد کند، از این رو امیدواریم پیش بینی ها درست نباشد به طوریکه در سال زراعی جدید با بارش های مناسب، جبران سال گذشته را داشته باشیم.
وی درباره اینکه قطعی برق ها برای سال زراعی جدید همزمان با آغاز کشت ادامه دارد، بیان کرد: با توجه به آنکه ۱۵ تا ۲۰ درصد برق کشور از سدها تامین می شود، از این رو ناترازی آب بر ناترازی انرژی اثر منفی گذاشته است به طوریکه تولید برق از طریق آب بسیار کاهش یافته است.
سرپرست دفتر امور آب کشاورزی وزارت جهاد ادامه داد: با گذر از فصل گرما به نظر می رسد که از محل کاهش مصرف دستگاه های برودتی که در فصل تابستان ۴۰ درصد مصرف انرژی را به خود اختصاص می دهند، با ناترازی کمتری روبرو شویم. هرچند وزارت نیرو پیش بینی هایی کرده است که امسال در فصل پاییز و زمستان با کمبود گاز و حامل های انرژی برای نیروگاه ها روبرو نباشند که امیدواریم این امر اتفاق بیفتد.
وی درباره اینکه با توجه به ناترازی انرژی کشت پاییزه دچار چالش می شود، گفت: با توجه به ظرفیت موجود سدهای کشور و پیش بینی های هواشناسی، اکنون اتخاذ تصمیم برای کشت پاییزه در کشور زود است و حداقل تا مهرماه باید منتظر بمانند که براین اساس احتمال کشت پاییزه با تاخیر در برخی استان ها وجود دارد تا بتوانیم از بارش های مناسب نیمه دوم پاییز کشاورزان استفاده کنند.
براساس قانون و طبق مصوبه سال ۱۳۶۱ وزارت نیرو باید آب مورد نیاز بخش کشاورزی را تأمین کند، درحالیکه بنابر گفته رئیس اتاق اصناف کشاورزی وزارت نیرو به بهانه قرار دادن خشکسالی و کاهش بارش فشار را به بخش کشاورزی وارد می‌کند زیرا آب و برق این حوزه ارزان‌تر از باقی بخش‌ها است.
قطعی برق و محدودیت منابع آبی خسارت به بخش کشاورزی وارد کرد
علیقلی ایمانی مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران گفت:محدودیت منابع آبی و قطعی برق، اثر خود را درتولید محصولات زراعی و باغی گذاشته به طوریکه کاهش تولید در محصولات گندم، جو، کلزا و پسته و … مشهود است.
به گفته وی، با توجه به قطعی ۱۰ ساعته برق در طول شبانه روز، یک سوم تولید محصولات بهاره و تابستانه از بین رفته است، حال باید منتظر ماند و دید که قطعی برق در فصل پاییز و در خصوص کشت محصولات پاییزه صورت می گیرد.
ایمانی ادامه داد: قطعی برق در کنار عدم تامین یا کمبود گازوئیل در فصل پاییز و زمستان به تولید محصولات اساسی آسیب وارد کرده است و در بازدید رئیس قوه قضاییه از استان گلستان اعلام کردم که حال کشاورزان خوب نیست، درحالیکه کشاورز با عوامل قهری متعددی نظیر سرمازدگی، خشکسالی و سوء مدیریت روبروست که در نهایت تمامی این عوامل منجر به خسارت کشاورزان می شود.
مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران گفت: اگر برنامه مدونی برای بخش کشاورزی نداشته باشیم، امنیت غذایی دچار چالش می شود، از طرفی عدم سودآوری مناسب منجر به افزایش متوسط سن کشاورزان شده است به طوریکه در سرشماری سال گذشته نسبت به ۱۰ سال قبل، ۶ سال کشاورزان پیر شدند و متوسط سن کشاورزان ۵۶ سال است.
به گفته وی، جنگ تحمیلی ۱۲ روزه و جنگ اوکراین و روسیه به ما نشان داد که باید بخش کشاورزی مورد توجه قرار بگیرد چراکه با امنیت غذایی سروکار دارد.
ایمانی درباره اینکه قطعی برق ها در فصل پاییز همزمان با کشت ادامه خواهد داشت، گفت: با توجه به ناترازی برق و عدم توجه به این موضوع در سنوات قبل و سرمایه گذاری در این حوزه مشکلاتی ایجاد کرده است، اما تلاش دولت برآن است که برق را ساماندهی کند تا ضرری به بخش صنعت و کشاورزی وارد نشود. پیگیری های مکرری با مجلس و دولت در این خصوص صورت گرفته است که اگر برنامه پنل های خورشیدی صورت بگیرد، قطعی ها کاهش می یابد یا ممکن است اتفاق نیفتد.
با توجه به قرار گرفتن ایران روی کمربندی خشک و نیمه خشک و موضوع تغییر اقلیم، میزان بارش در ۲۰ سال اخیر کاهش معناداری داشته است که این امر به یک بحران جدی در بخش کشاورزی تبدیل شده است که مسئولان وزارت جهاد و وزارت نیرو با همراهی یکدیگر باید تمهیداتی برای مدیریت یکپارچه و مدیریت تامین آب مزرعه اتخاذ کنند.
