۶۵۰ میلیون حساب بانکی؛ پنج برابر میانگین جهانی
وحید عامری
شهریور ۲۶, ۱۴۰۴
005
۱۱:۲۳ – ۲۶ شهريور ۱۴۰۴
باشگاه خبرنگاران جوان – شاید روزی به هر دلیلی در یکی از بانک‌ها حساب باز کرده باشید، اما سالهاست که دیگر به سراغ آن نمی‌روید و راکد شده است؛ این داستان میلیون‌ها حساب بانکی از یاد رفته است که حالا رقم آن به ۶۵۰ میلیون فقره رسیده که پنج برابر میانگین جهانی بابت سرانه حساب‌های بانکی است.
بسیاری از افراد نمی‌دانند که چند حساب در بانک‌های مختلف دارند؛ همین موضوع باعث شده که بحث پولشویی و معضل حساب‌های اجاره‌ای برای فرار مالیاتی و یا انجام فعالیت‌های اقتصادی غیرقانونی و حتی تبادل پول برای انجام اقدامات خلاف امنیت ملی از سوی دستگاه‌های ناظر مطرح شود؛ برای حل بخشی از این معضل راه اندازی سامانه‌ای در دستور کار قرار گرفته تا درخواست‌های مردم برای بستن حساب‌های مازاد خود را مدیریت کند.
واقعیت این است که یکی بستر‌های مهم پولشویی، حساب‌های بلاتکلیفی هستند که در اختیار مردم قرار دارند؛ البته بیشتر افراد درباره وجود چنین حساب‌هایی یا اطلاع ندارند یعنی افتتاح آنها را فراموش کرده‌اند یا اینکه بدون گردشی در کشوی میز‌ها قرار گرفته و هیچ فعالیتی با آنها صورت نمی‌گیرد.
براساس آمار بانک مرکزی مجموع تعداد حساب‌های ایرانیان در بانک‌های مختلف به حدود ۶۵۰ میلیون فقره می‌رسد یعنی هر فرد ایرانی بالای ۱۸ سال، به طور متوسط ۹ حساب بانکی دارد در حالی که این شاخص در دنیا بین ۱.۵ تا ۲ حساب است و بیشتر مردم جهان فعالیت‌های بانکی خود را با دو حساب انجام می‌دهند.
در ۲ سال آینده تعداد حساب‌ها نصف می‌شود
موضوع بستن حساب‌های غیرفعال و راکد سالهاست که مورد تاکید بانک مرکزی و نهاد‌های ناظر در حوزه پولشویی و فرار مالیاتی قرار دارد، زیرا همانگونه که گفته شد، ۶۵۰ میلیون حساب بانکی سپرده غیربسته شده برای افراد بالای ۱۸ سال در کشور وجود دارد که قریب به اتفاق این حساب‌ها از سوی عموم مردم استفاده نمی‌شود؛ از این رو بانک مرکزی قصد دارد این تعداد را در دو سال آینده به ۳۵۰ میلیون کاهش دهد و در مرحله بعد به دنبال رسیدن به میانگین جهانی یعنی حداکثر دو حساب برای هر فرد است.
مطالعات مراکز تحقیقی بانکی نیز در این زمینه نشان می‌دهد که بیشتر مردم از ۲ یا حداکثر ۳ حساب خود استفاده می‌کنند و بقیه حساب‌های آنها بدون استفاده است؛ حتی ممکن است مانده‌ای در این حساب‌ها وجود داشته باشد که متاسفانه دور از دسترس صاحبان این حساب‌ها قرار دارد و افراد نمی‌توانند از آن استفاده کنند. به همین دلیل اگر بخواهند درخواستی از بانک داشته باشند تا آن حساب را ببندند، شاید به دلایلی، چون بُعد مسافت، مشغله کاری و. امکان مراجعه حضوری به شعب بانک را نداشته و به همین دلیل این مسئله باعث شده تعداد حساب‌های سپرده زیاد شود.
سوءاستفاده احتمالی از این حساب‌ها سبب شده تا مراجع قضایی درخواست ساماندهی حساب‌های بانکی را داشته باشند، زیرا در مواردی به دلیل بی اطلاعی، غفلت و یا دلایل انسان دوستانه، اشخاص حساب خود را در اختیار دیگران اعم از سایر هموطنان و یا اتباع غیرمجاز خارجی قرار داده‌اند که باعث بروز مشکلات قانونی و قضایی شده است.
ایجاد درگاهی در اینترنت برای ارسال درخواست مسدودی حساب‌های مازاد
مشکلات پیش آمده ناشی از حساب‌های اجاره‌ای، بانک مرکزی را بر آن داشته در آینده نزدیک، یک درگاه اینترنتی ایجاد کند تا مردم بتوانند تمامی حساب‌های سپرده خود را در همه حالت ها، چه مسدود، بسته و یا فعال را از ابتدای بازگشایی مشاهده کنند و حسابی را که احساس می‌کنند به آن نیازی ندارند، ببندند.
در صورت راه اندازی این سامانه افراد می‌توانند با ارسال دستور مسدودی حساب از طریق این سامانه به بانک مرکزی، درخواست بستن آن حساب را کنند. بانک مرکزی نیز دستور‌ها را جمع کرده و به بانک‌های مذکور اعلام می‌کند و اگر مانعی برای بستن حساب وجود داشته باشد، آن مانع را بررسی کرده و با ارسال پیامک به صاحب حساب، اعلام می‌کند که مانع چیست تا فرد بتواند اقدام به برداشتن آن مانع کند؛ از جمله دلایلی که می‌تواند مانع بستن حساب شود، دستور توقیف قضایی و یا اتصال حساب به دسته چکی باشد که هنوز به بانک تحویل داده نشده است.
البته این موانع بسیار محدود هستند و عمده حساب‌ها قابلیت بسته شدن را دارند، ولی باید درخواست بستن از طریق خود افراد صورت گیرد، بنابراین از طریق در این درگاه درخواست‌ها جمع شده و برای بانک‌های مذکور ارسال می‌شود. بانک مربوطه نیز مانده حساب را به شماره فرد که در زمان ثبت درخواست به بانک مرکزی اعلام کرده، با پیامک می‌فرستد و سپس فرآیند واریز وجه به شماره حساب اعلامی از سوی فرد انجام می‌گیرد و سپس حساب فرد درخواست کننده بطور کامل بسته می‌شود.
بر همین اساس حساب‌هایی که بسته شده امکان فعالیت ندارد و فقط تاریخچه‌ای درباره آن حساب باقی می‌ماند که این حساب روزی فعال بوده و گردش داشته است.
درخواست افراد درباره بستن حساب باید اجرا شود نه اینکه مسدود شود
نکته دیگری که درباره ساماندهی حساب‌های بانکی وجود دارد، این است که برخی از بانک‌ها متاسفانه اقدام به مسدودی حساب می‌کنند نه بستن آن؛ یعنی آن حساب را نمی‌بندند، ولی اگر فرد صاحب حساب درخواست بستن حساب را داشته باشد باید آن حساب بطور کامل بسته شود نه اینکه مسدودی حساب صورت گیرد و بانک مرکزی قصد دارد حساب‌ها ببندد تا مشکلی برای افراد ایجاد نشود.
بیشتر مردم نیز وقتی به بانک‌ها مراجعه می‌کنند، درخواست بستن حساب را دارند، اما بانک‌ها حساب‌ها را مسدود می‌کنند، به همین دلیل مردم فکر می‌کنند که شاید ۳ تا ۴ حساب بیشتر ندارد، اما وقتی اطلاعات حساب‌های آنها منتشر می‌شود، می‌فهمند که تعداد حساب‌های بیشتری در تملک آنها قرار دارد.
نباید از این نکته غافل شد که بسیاری از مردم از خاطر برده‌اند که چنین حساب‌هایی دارند؛ زیرا گاهی ممکن است برای ضمانت وام افراد دیگر مجبور به بازگشایی آن شده‌اند و فراموش کردند که پیش از این چنین حسابی داشته‌اند یا اینکه دیگر احتیاجی به آن ندارند.
اقدامی موثر در راستای مبارزه با پولشویی است
ساماندهی حساب‌های بانکی می‌تواند موضوع حساب‌های اجاره‌ای را که بستری برای پولشویی و اقدامات خلاف قانون است، تعیین تکلیف کند. یعنی اگر فردی یک حساب بانکی را اجاره کند، فرد اجاره دهنده هر زمان می‌تواند تصمیم بگیرد که آن حساب را ببندد و در هر لحظه این اقدام را انجام می‌دهد، مانده آن را به حساب دیگری منتقل کند.
این کار سبب می‌شود تا فرد اجاره کننده نیز درباره اجاره کردن حساب افراد دیگر با احتیاط رفتار کند و آن حساب‌ها قابل ردیابی خواهد بود.
همزمان با برنامه وزارت کشور نیز با توجه به اینکه این روز‌ها درحال ساماندهی اتباع خارجی در کشور است، می‌تواند با همکاری بانک مرکزی به اتباعی که بصورت قانونی در کشور حضور دارند، مجوز افتتاح حساب بدهد تا این افراد بتوانند با نام و حساب خود رفتار‌های مالی داشته باشند و بانک مرکزی نیز از طریق آن بر فرآیند‌های مالی آنها نظارت کند تا دیگر نیازی به اجاره حساب‌ها از افراد مختلف ایرانی نباشد.
البته بانک مرکزی باید تمامی جوانب این اقدام از جمله آموزش و گزارش‌های دوره را به مردم اطلاع رسانی و مدنظر قرار دهد تا هیچ اشکالی برای ملت ایران ایجاد نشود و حتی آنهایی که دسترسی به اینترنت ندارند یا بی سواد هستند نیز در اجرای این تصمیم صدمه نبینند و بانک مرکزی نیز به بهترین صورت این اقدام را انجام دهد.
منبع: ایرنا
