امکان ثبت درخواست در نهضت ملی مسکن از طریق پنجره ملی خدمات هوشمند
وحید عامری
اردیبهشت ۲۱, ۱۴۰۴
0011
۱۰:۲۲ – ۲۱ ارديبهشت ۱۴۰۴
در دنیای امروز که فناوری اطلاعات و ارتباطات به بخش جدایی‌ناپذیر زندگی مردم تبدیل شده، دولت‌ها نیز ناگزیرند برای پاسخگویی سریع‌تر، دقیق‌تر و شفاف‌تر به نیازهای شهروندان، زیرساخت‌های خدمات‌رسانی خود را دیجیتال کنند. پنجره ملی خدمات دولت هوشمند یکی از مهم‌ترین پروژه‌های تحول دیجیتال در ایران است که نه‌تنها به معنای یک سایت یا سامانه خدماتی نیست، بلکه بیانگر یک تغییر نگرش بنیادین در نحوه تعامل دولت با مردم است.
یکی از مشکلات مزمن در سیستم اداری کشور، پراکندگی و جزیره‌ای بودن ارائه خدمات دولتی بود. هر سازمان برای خود سامانه‌ای جداگانه داشت، فرآیندها و مراحل تکراری بارها در دستگاه‌های مختلف اجرا می‌شد و شهروند برای دریافت یک خدمت، باید به چندین اداره مراجعه می‌کرد. این روند نه‌تنها باعث نارضایتی عمومی، بلکه موجب اتلاف زمان، منابع و انرژی می‌شد. «پنجره ملی خدمات دولت هوشمند» پاسخی دقیق و منسجم به این معضل دیرینه است. با تجمیع خدمات در یک درگاه واحد، این سامانه ساختاری یکپارچه برای ارتباط دولت و ملت ایجاد کرده است.
اهمیت این پنجره را همچنین می‌توان در ارتقاء شفافیت و مقابله با فساد اداری دید. هنگامی که فرآیندهای ارائه خدمات به‌صورت شفاف و مستند از طریق درگاه دیجیتال صورت گیرد، نه‌تنها میزان خطای انسانی و دخالت‌های غیرضروری کاهش می‌یابد، بلکه امکان نظارت عمومی و سیستمی نیز افزایش می‌یابد. این سامانه نه‌تنها زندگی شهروندان را ساده‌تر کرده، بلکه موجب چابکی در مدیریت و تصمیم‌گیری نهادهای اجرایی نیز شده است.
از سوی دیگر، اهمیت پنجره ملی دولت هوشمند را باید در رویکرد شهروندمحور آن جست‌وجو کرد. این سامانه بر اساس نیاز واقعی کاربران طراحی شده و تجربه کاربری آن به‌گونه‌ای است که حتی شهروندانی با دانش فنی پایین نیز بتوانند از آن بهره‌مند شوند. ساده‌سازی رابط کاربری، دسته‌بندی خدمات بر اساس موضوعات عمومی مانند «سلامت»، «اشتغال»، «مسکن»، «آموزش»، «مالیات» و «بیمه» باعث شده که یافتن خدمات و استفاده از آن‌ها به‌مراتب آسان‌تر از گذشته شود.
در نهایت، پنجره ملی خدمات دولت هوشمند نقش کلیدی در توسعه عدالت دیجیتال دارد. به‌ویژه برای شهروندان ساکن مناطق دورافتاده که دسترسی حضوری به ادارات دولتی برایشان دشوار است، این سامانه فرصتی برابر فراهم کرده تا بدون وابستگی به موقعیت جغرافیایی، از خدمات یکسانی بهره‌مند شوند. این یعنی گامی جدی در جهت کاهش شکاف دیجیتال و توزیع عادلانه خدمات عمومی.
افزایش امنیت، کارایی و یکپارچگی در خدمات دیجیتال دولت
در ادامه مسیر توسعه دولت هوشمند، سازمان فناوری اطلاعات ایران از نسخه جدید اپلیکیشن «دولت من» به‌عنوان درگاه همراه پنجره ملی خدمات دولت هوشمند رونمایی کرد. این نسخه با تمرکز بر امنیت، تجربه کاربری، و انعطاف‌پذیری زیرساختی توسعه یافته است.
امضای دیجیتال رسمی؛ تسهیل تعاملات حقوقی و اجرایی
یکی از مهم‌ترین قابلیت‌های افزوده‌شده، امکان امضای اسناد رسمی به‌صورت دیجیتال از طریق پنجره ملی است. جواد موحد، معاون توسعه زیرساخت دولت هوشمند، در این‌باره گفت:
«در نسخه جدید اپلیکیشن، کاربران می‌توانند پس از صدور گواهی امضای دیجیتال و طی مراحل قانونی مربوط، اسناد مورد نظر خود را با رعایت الزامات هویتی و امنیتی امضا کنند. دستگاه‌های اجرایی نیز می‌توانند از طریق پنل مدیریتی یا API اختصاصی، اسناد مورد نظر را به کاربران ارسال کرده و نسخه امضاشده را به‌صورت امن و رسمی دریافت نمایند.»
وی با بیان اینکه این اقدام، زمینه حذف مراجعات فیزیکی و تسریع در فرآیندهای اجرایی را فراهم می‌کند، افزود: «تا کنون ۱۷ دستگاه اجرایی به این زیرساخت متصل شده‌اند و فرآیند توسعه دسترسی سایر نهادها نیز در دستور کار است.»
احراز هویت بدون پیامک (OTP)؛ امنیت بیشتر، هزینه کمتر
از دیگر نوآوری‌های مهم این نسخه، حذف وابستگی به پیامک در فرآیند ورود به سامانه است. در این روش، کاربران پس از وارد کردن شماره همراه خود، عددی یکتا را به‌صورت اعلانی روی صفحه مشاهده می‌کنند. سپس با مراجعه به اپلیکیشن «دولت من» و انتخاب همان عدد از میان گزینه‌های ارائه‌شده، فرآیند احراز هویت تکمیل می‌شود.
این سازوکار جدید، نه‌تنها سرعت و امنیت ورود به سامانه را به شکل محسوسی افزایش می‌دهد، بلکه موجب کاهش هزینه‌های ناشی از ارسال پیامک شده و از بروز اختلال‌های احتمالی مرتبط با سرویس‌دهندگان مخابراتی جلوگیری می‌کند.
در ادامه روند بهینه‌سازی تجربه کاربری، قابلیت ورود هوشمند از طریق احراز هویت بیومتریک نیز به اپلیکیشن افزوده شده است. کاربران می‌توانند با استفاده از قابلیت‌های امنیتی دستگاه خود، مانند اثر انگشت یا تشخیص چهره، تنها با یکبار تأیید، به سامانه وارد شوند؛ بدون نیاز به وارد کردن مجدد اطلاعات شناسایی.
موحد در این‌باره اظهار داشت: «ورود بیومتریک نه‌تنها فرآیند احراز هویت را سریع‌تر می‌کند، بلکه سطح امنیت تعاملات دیجیتال را نیز ارتقا می‌بخشد. این ویژگی به‌ویژه برای کاربرانی که به‌طور مداوم با اپلیکیشن در ارتباط هستند، بسیار ارزشمند خواهد بود.»ر
براساس آخرین به روز رسانی ها ورود به تمامی سامانه ها از طریق رمز یکبار مصرف امکان پذیر است و از سوی دیگر مشاهده وضعیت مشمولیت یارانه وثبت درخواست و همچنین ثبت نام طرح تشویق فرزندآوری و جوانی جمعیت فراهم شده است.
دسته‌بندی هوشمند خدمات براساس موقعيت مکان فراهم شده ودر موضوعاتی مثل سلامت، مالیات، بیمه، آموزش و مسکن دسته بندی شده است.
گفتنی است بیش از ۱۴۸ نهاد، وزارتخانه و سازمان خدمات خود را از طریق این پنجره ارائه می‌کنند. از جمله وزارت کشور،سازمان ثبت احوال ، وزارت بهداشت،سازمان امور مالیاتی ،بیمه مرکزی و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ، سازمان تأمین اجتماعی، وزارت علوم و دانشگاه‌ها،شهرداری‌ها و شرکت‌های خدماتی شهری به این سامانه متصل شده اند.
پنجره ملی خدمات دولت هوشمند، نماد تغییر بنیادین در نحوه تعامل مردم با دولت است. با طراحی شهروندمحور، رویکرد هوشمندانه به امنیت، و گستره خدماتی قابل توجه، این سامانه توانسته همزمان کارآمدی دولت و رضایت مردم را ارتقا دهد. ترکیب پنجره ملی با نسخه جدید اپلیکیشن دولت من، نویدبخش دورانی است که خدمات دولتی ساده، سریع، امن و همه‌جا در دسترس خواهد بود.
